Normal 0 false false false MicrosoftInternetExplorer4
/* Style Definitions */ table.MsoNormalTable {mso-style-name:"Table Normal"; mso-tstyle-rowband-size:0; mso-tstyle-colband-size:0; mso-style-noshow:yes; mso-style-parent:""; mso-padding-alt:0in 5.4pt 0in 5.4pt; mso-para-margin:0in; mso-para-margin-bottom:.0001pt; mso-pagination:widow-orphan; font-size:10.0pt; font-family:"Times New Roman"; mso-ansi-language:#0400; mso-fareast-language:#0400; mso-bidi-language:#0400;}
د روژې شپاړسمه تحفه
عزتمنو لوستونکو ، د روژې مبارکه میاشت تر نیمایی واوښته او مرحبا په الوداع سره بدله سوه . زموږ د ټولو ژوند هم کټ مټ د الوداع په حال کی دی . نن وی که سبا ، ملک الموت مو راګیروی . آیا څوک پوهیږی چی همدا روژه به پوره کړو ؟! آیا راتلونکې روژه به « دلته » یو که « هلته » ؟! نو څومره به ښه وی چی توښه همدا اوس لا برابره کړو او موقع له لاسه و نه باسو . یعنی زیات عبادت ، اطاعت ، ریاضت ، تلاوت او افادیت ته مخه کړو . دا هم د روژې شپاړسمه تحفه چی ستاسو خدمت ته یې وړاندی کوم ( ن . صمد )
صرف د مال غل
روایت چی څو غلو د یوې قافلې مخ راوګرځاوه او د خلکو مال او دولت یې لوټ کړ . په دې ترڅ کی یو غل د کاروان څخه د یو چا آس غلا کړ . وروسته یې ولیده چی په آس پوری یو کاغذ مښتی دی . حیران سو چی دا څه شي دی . د آس خاوند ته ورغی او ورڅخه ویې پوښتل چی دا کاغذ د څه لپاره دی . هغه ورته وویل چی پر دغه کاغذ آیة الکرسي لیکلې ده او موږ په دې عقیده یو چی که آیة الکرسی په کوم شي پوری بنده کړې نو غل یې نه وړی .
غله چی دا خبره واورېده اغیزه یې پر وکړه او آس یې بیرته د هغه څښتن ته ورکړ . د آس مالک د دې کار دلیل وپوښتی . غله ورته وویل چی صاحبه ! که زه دغه آس درڅخه واخلم نو ته به پر آیة الکرسي باندی بې عقیدې سې ، حال دا چی زه صرف خلکو د مالونو غل یم نه د هغوی د عقیدې .
هو ګرانه لوستونکې ، پخواني غله هم دومره معتقد او با انصافه وو . د خلکو آن خپلو قربانیانوعقایدو او مقدساتو ته یې هم دومره احترام درلود . خو د نن غله دومره بې انصافه او بې رحمه دي چی اول د خلکو عقاید لوټوی ، بیا مالونه . پحواني غله به په غرونو اوځنګلونو کی اوسېدل خو ننني غله په لویو مقامونو او دفترونو کی اوسیږی او انسانان لوټوی . حضرت عثمان (رض) فرمایلی دي : « څوک چی د خلکو حق و نه پیژنی ، د الله حق هم نه پیژنی » . الله مو دې نور نو د دغو په ظاهره ښه ملبسو او معطرو ظالمانو څخه بېغمه او خلاص کړی .
د شیطان لخوا انسانی طبقه بندي
روایت دی چی شیطان یوه ورځ حضرت یحیی (ع) ته ورغی او ورته ویې ویل چی یوه مشوره درکوم . یحیی (ع) ورته وویل چی ستا مشورې ته هیڅ اړتیا نلرم او مخ دې راڅخه ورک کړه .
ابلیس ورته وویل چی نور هیڅ ویل نه غواړم بلکی صرف د انسانانو څخه دې خبروم چی هغوی څو ډوله دي . انسانان زما په نزد درې ډوله دي :
لومړی ـ هغه ډله انسانان دي چی موږ ته کارونه ډیر مشکل او سخت کوی . له هغوی څخه چی یو نفر ته ورسو تر څو ګناه ته یې وهڅوو ، نو ګناه ورباندی وکړو ، خو وروسته ژر توبه وکړي او په دې ډول زموږ تلاښ بې نتیجې سی . وروسته بیا ورسو تر څو په ډول ډول حیلو او چلو سره یې خطاباسو خو هیڅ ګټه ونکړو ، او خالی لاس راستانه سو . د دغو کسانو سلنه لږ ده .
دوهم ـ هغه ډله انسانان دي چی زموږ په لاسونو او اختیار کی د هغه ګیند غوندی وی لکه د کوچنیانو په لاسونو کی چی وی ، هری خوا ته چی یې غورځوو اختیار یې زموږ په لاس کی وی او دا کسان په شمیر خورا ډیر دي .
درېیم ـ هغه ډله انسانان دي چی ستا غوندی د عصمت او درایت څخه برخمن وی ، یعنی داسی چی کم ترین قدرت او نفوذ هم نه ورباندی لرو او په وړاندی یې مطق ناکام یو . دا خورا لږ او فقط څو کسان دي .
هو ، شیطان د انسان ازلی دښمن دی او د انسانانو سره په جنګ کی یوه ثانیه هم آرام نه کوی . باید جدأ متوجه اوسو چی شیطان هیڅکله یو انسان په زور یا فزیکی قوت سره خبیث عمل او ګناه ته نه مجبور کوی بلکی یو ناولی کار ښه ورته برېښوی او په زړونو کی وسوسه ور اچوی او په دې ډول یې غولوی ( النمل : ۲۴ ؛ الناس : ۴ ـ ۵ ) . نو پر شیطان د بري لپاره اراده او فیصله اړینه ده ، بصیرت لازم دی ، دعا او تضرع لازم دي ، ټینګ ایمان غواړي یعنی الله ته باید پناه یووړه سی ( المؤمنون : ۹۷ ـ ۹۸ ) . نو که الله ته پناه یوسو ، شیطان به هیڅکله هم د فتنې ، دسیسې او توطیًې کولو توان ونلري او د دغه ستر دښمن سره به په جنګ کی بریمن یو او دا الهی پوهاوئ دی ( النسأ : ۷۶ ) .
Normal 0 false false false MicrosoftInternetExplorer4
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Table Normal";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0in 5.4pt 0in 5.4pt;
mso-para-margin:0in;
mso-para-margin-bottom:.0001pt;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:10.0pt;
font-family:"Times New Roman";
mso-ansi-language:#0400;
mso-fareast-language:#0400;
mso-bidi-language:#0400;}
د روژې اوولسمه تحفه ګرانو لوستونکو ، که موږ او تاسی د کال د ۳۶۵ ورځو څخه فقط ۳۰ ورځی روژې ونیسو ( چی د خدای امر دی ) ، او هره ورځ یو څه قرآن هم
تلاوت کړو نو څه ضرر به مو کړی وی ؟ حال دا چی هم به الله راڅخه راضی وی او هم به مو
له دوږخه نجات او جنت ته د شمولیت ضمانت حاصل کړی وی ، ځکه دا الهی پوهاوی اوقول دی
. لوی خدای د روژې د لومړۍ ورځی څخه شیطانان بند کړي دي تر څو په مسلمانانو باندی په
دې مبارکه میاشت کی نافرمانۍ ونکړی . خو بریالیتوب دا دی چی پر خپل نفس غالب اوسو ،
که نه ناکام به یو . نو همدې مهمی باریکۍ ته په توجه سره لطفأ اوولسمه تحفه قبوله کړئ
( ن . صمد ) د سمون څلور فرصتونه روایت دی چی الله تعالی هر مسلمان ته د ځان
د اصلاح او سمون لپاره څلور چانسونه ورکړي دي چی هغه دا دي : لومړی
ـ چی د ژوند په اوږدو کی د ځان د اصلاح لپاره توبه وکړی . دغه سمون ډیر ګټور او د الهی
عذاب څخه معافېدونکی وی ؛ دوهم ـ تر مړینی وروسته په قبر کی د اصلاح
او سمون موقع ، مګر د قبر د عذاب په شمول . نو ځکه نه ښایی چی یو مسلمان دغسی عذاب
وزغمی ؛ درېیم ـ په قیامت کی د سمون او اصلاح موقع
، مګر د ټولو انسانانو په مخکی د سرځوړۍ او عذاب ګاللو څخه وروسته ؛ څلورم ـ په دوږخ کی د عذاب او سخت تکلیف څخه
وروسته د دغسی مسلمان د ګناهونو رژول او بیرته جنت ته لیږل . خو دا داسی پاکي او صفایی
ده چی د عذاب خوند یې هیڅ نه هیریږی . هو ، نو څومره به ښه وی چی لومړنۍ موقع له
لاسه ورنکړو او همدا نن د ګناهونو څخه نور نو عملأ ډډه وکړو بلکی رښتیانۍ توبه وکړو
تر څو د قبر له عذابه ، د قیامت له سرځوړۍ او د دوږخ له سخت عتابه وژغورل سو . الله
تعالی په خپل رحم او کرم سره ( آن د زکندن تر وخته ) انسان ته د توبې د قبولۍ موقع
ورکړې ده خو صرف اراده او فیصله غواړي . پر خدای انتقاد لقمان په عمل ډیر ښکلی و . روایت دی چی په
مخ ښکلی نه بلکی بدرنګه و . یوه ورځ یو چا ورته وویل چی اې لقمانه ! څومره بدرنګه یې
. هغه په ځواب کی ورته وویل چی د هر شي او هر
څه خالق الله تعالی دی . نو زه ستا څخه پوښتنه کوم چی آیا زما د څیرې عیب لټوې او که
د الله تعالی عیب لټوې ؟ دا خو صرف الهی اراده او فیصله ده چی زه باید دغسی بد رنګه
اوسم ، نو ستا انتقاد پر ما نه دی بلکی پر الله دی . سړﺉ په دې اصولی او منطقي دلیل سره قانع او
پټه خوله سو او نور یې د دغسی بیهوده خبرو او بې پروایی څخه توبه وکړه .
Normal
0
false
false
false
MicrosoftInternetExplorer4
/* Style Definitions */ table.MsoNormalTable {mso-style-name:"Table Normal"; mso-tstyle-rowband-size:0; mso-tstyle-colband-size:0; mso-style-noshow:yes; mso-style-parent:""; mso-padding-alt:0in 5.4pt 0in 5.4pt; mso-para-margin:0in; mso-para-margin-bottom:.0001pt; mso-pagination:widow-orphan; font-size:10.0pt; font-family:"Times New Roman"; mso-ansi-language:#0400; mso-fareast-language:#0400; mso-bidi-language:#0400;}
د روژې اتلسمه تحفه
درنولوستونکو ، روژه د جسم او روح دواړو لپاره ده . جسم د خوراک ، څښاک او جماع څخه منع وی . هر روژیاتیً ( یا روژیاتۍ ) باید د غیبت ، درواغو ، تهمتونو ، چغلیو ، حسد او نورو څخه ځان پخپله منع کړی . په بل عبارت ، د روژه لرونکې بدن هغه دی چی لاس ، پښه ، سترګی ، غوږونه ، شرمګاه ، معده او زړه یې د ګناهونو د کولو څخه روژه وی . یعنی سترګی یې حرامو ته د کتلو څخه ، غوږونه د حرامو اورېدلو ( مثلأ درواغ ، غیبت ، چغلی.... ) څخه ، لاس د حرامو اخیستلو ، پښې حرامو ته له ورتګه ، ژبه د درواغ ، فحش او باطل ویلو ، معده د خوړلو او څښلو ، شرمګاه د جنسی عمل څخه ډډه او مخنیوی وکړی . نو دا مهال بدن په رښتیا هم روژه نیولې ده . که داسی نه وی ، نو حیوان هم وږی ساتل کیدای سی خو هغه ته روژه نه ویل کیږی ! دا هم د روژې اتلسمه تحفه ( ن . صمد )
ځان لیدنه
وایی چی یو شتمن ځوان کوم عارف ته ورغی او ورته ویې ویل چی د ژوند د سمون لپاره یو ښه نصیحت راته وکړه . عارف هم هغه د کړکۍ خوا ته بوت او ورڅخه ویې پوښتل چی څه شی وینې ؟ ځوان ورته وویل چی خلک دوری هوری تیریږی او یو ړوند فقیر وینم .
وروسته یې یوې غټی هیندارې ته ودراوه او ورڅخه ویې پوښتل چی څه وینې ؟ ځوان ورته وویل چی یوازی خپل ځان وینم او بس .
عارف په سړه سینه ورته وویل چی وګوره ! د کړکۍ ښیښه او دغه هینداره دواړه اصلأ ښیښه ده ، خو هیندارې ته یې د شا لخوا یوه نازکه نقره اي لایه ورکړې ده . نو کله چی ښیښه بې لایې وی کولای سې چی آخوا ته هر څوک ترې ووینې ، خو که لایه ( یعنی ثروت ) ورکړې نو بېله ځانه به بل هیڅوک هم و نه وینې . ژوند هم کټ کټ همدغسی دی . موږ او تاسی باید ځانونه په لایه سره و نه پوښو تر څو یوازی ځان ووینو یعنی خودبین او ځان پال اوسو ، بلکی د زړه ښیښه مو باید صافه وی چی هر څوک ووینو او د اخوت لاس ورکړو . همدا زما نصیحت دی او تل یې عملی کوه . ځوان ډیرخوشحاله او قانع سو او همدا بهترین نصیحت یې د ژوند نصب العین وګرځېد .
هو، یوازی ځان خوښوَنه او ځانپالنه اصلأ د ځان محدودول او پر ځان د جهان تنګول دي . یوازی د ځان په فکر کی کېدل یعنی د ځان پر نورو لوړ ګڼل یو آفت او مرض دی چی د انسان ژوند لنډوی . حضرت لقمان داسی ویلی دي : « که خلک تا په هغه صفت سره وستایی چی ته یې وړ او لایق نه یې ، نو ته مه مغرور کیږه ځکه د جاهلانو په وینا هیڅکله هم د ډبری څخه سره زر نه جوړیږی . » د انسان خدمت کول په حقیقت کی د الله خدمت ( راضی ) کول دي . نو هیله ده چی په ځانونو کی د تواضع ، شکسته نفسۍ ، صله رحمۍ او عاجزۍ احساس پیدا او مضبوط کړو .
د انسان لومړنی پوهاوﺉ
حضرت جعفر (رض) روایت کوی چی الله تعالی آدم (ع) ته وحی وکړه چی زه ستا لپاره ټولی خبری ( یعنی نصیحت ) په څلورو کلمو کی رالنډوم . آدم (ع) وپوښتل چی یا لویه خدایه ! هغه کومی خبری دي ؟
الله تعالی وفرمایل چی یو د هغو څخه زه یم ، بل ته پخپله یې ، درېیم زما او ستا تر منځ دي ، او څلورم ستا او د خلکو تر منځ دي .
آدم (ع) عرض وکړ چی هغه راته بیان کړه تر څو په وپوهیږم . خدای (ج) داسی وفرمایل :
هغه چی زما دي ، دا دي چی زما عبادت به کوې ، بل څوک او بل څه به نه راسره شریک کوې ؛
هغه چی ستا دي ، دا دي چی ستا د عمل بدله درکوم په تیره بیا که ډیر ورته محتاج اوسې ؛
هغه چی زما او ستا تر منځ دي ، ستا دعا او زما اجابت دی چی زه به یې قبلوم ؛
او هغه چی ستا او د خلکو تر منځ دي ، دا دي چی هر څه ځانته خوښوې نورو خلکو ته یې هم خوښ کړه او هر څه چی ځان ته نه خوښوې خلکو ته یې هم مه خوښوه .
هو ګرانه لوستونکې ، په دې صرف څو جملو کی د انسانی ژوند ټول نظام ، انتظام او عظام تعبیه سوی دی . د انسان د خلقت ، رسالت او مسؤلیت هر اړخ په بر کی لری . د ستر رب ستر تیا ، د عبرت او عظمت بریا ، انسانی وړتیا او ځوړتیا په دومره عالی ، عینی او علمی ډول راښیی چی حد او سرحد نه لری . نو هیله ده چی دا الهی ارشاد خپل نصب العین وګرځوو ، او هغه څه عملأ راپیل کړو چی لپاره یې دې دنیا ته رغلي یو !
Normal 0 false false false MicrosoftInternetExplorer4
/* Style Definitions */ table.MsoNormalTable {mso-style-name:"Table Normal"; mso-tstyle-rowband-size:0; mso-tstyle-colband-size:0; mso-style-noshow:yes; mso-style-parent:""; mso-padding-alt:0in 5.4pt 0in 5.4pt; mso-para-margin:0in; mso-para-margin-bottom:.0001pt; mso-pagination:widow-orphan; font-size:10.0pt; font-family:"Times New Roman"; mso-ansi-language:#0400; mso-fareast-language:#0400; mso-bidi-language:#0400;}
دروژې نولسمه تحفه
درنو لوستونکو ، پرون مو وویل چی روژه جسمانی او روحانی دواړه اړخونه لری او جسمانی روژه مو مختصرأ وشنله . خو روحانی اړخ یې دا دی چی روژه انسان متقی کوی ، یعنی : روح پیاوړی کوی ، توبه مساعدوی ، ګناهونه سوځوی ، معنوی او فرهنګی بیا رغونه ایجادوی او باالاخره ایمان ټینګوی . څنګه ؟ داسی که جسمانی روژه رښتیانۍ او صادقانه وی نو یو مسلمان به ډیر عبادات ، نوافل ، تسبیحات ، ذکر او تهلیل کوی ، تلاوت ، عفو ، ښه سلوک ، حوصله ، صبر ، حِلم او زغم ، تواضع ، صدقه او خیرات..... به کوی . نو ځکه روژه یوه روحانی توښه ده چی مسلمانان یې د ځانو سره آخرت ته وړی .
پوهانو ویلی دي چی معده د ډول ډول ناروغیو کور دی . د دغه کور صفایی او پاکي په همدې میاشت کی کیږی . نو الله دی د جسمانی او روحانی روژې د بشپړ مراعاتولو توفیق راکړی . او دا هم نولسمه تحفه ( ن . صمد )
د خدای حکمت
په یو باغ کی پلار او زوی په خبرو اترو لګیا وو . زوی خپل پلار ته وویل چی ما ته خو په دې کی د خدای هیڅ حکمت نه ښکاری چی د خرما غوندی یوه کوچنۍ او سپکه میوه یې په دومره غټه او درنه ونه کی پیدا کړې ده خو د خټکی غوندی درنه او غټه میوه یې بیا په یو داسی نازک او کمزوره جُړنګ کی پیدا کړې ده چی هغه هیڅ د لوړېدولو توان نلری . پلار یې ورته وویل چی الله تعالی په هر څه کی خپل حکمت او مصلحت لری خو موږ او تاسی نه پوهیږو .
څه ګړﺉ وروسته دواړه تر همدې ونې لاندی بیده سول . څو شیبې وروسته یوه دانه خرما راولوېده او د زوی پر سر ولګېده او هغه له خوبه راویښ سو . پلار یې ورته وویل چی د خدای شکر پر ځای کړه چی په دې دومره غټه ونه کی یې خټکی نه دی پیدا کړی ، که نه ستا به د ژوند آخري ورځ وای ! نو آیا همدا د الهی حکمت او مصلحت یو دلیل نسی کېدای ؟ زوی یې قانع او چوپ سو .
هو ، موږ انسانان د الله تعالی په حکمت او مصلحت قطعأ نه پوهیږو او نه یې درک کولای سو . که موږ ته احیانأ په کوم شي کی الهی حکمت او مصلحت رامعلوم هم سی باید هغه کورټ مثبت وارزوو ، دا ځکه چی هغه الهی فیصله وی . آن ملایکی هم په الهی تقدیر او حکمت نه پوهیږی ( البقره : ۳۲ ) . دا چی الله تعالی هر څه پیدا کړي دي بې موجبه او ناحقه یې نه دي پیدا کړي او دا به د الهی عظمت څخه خلاف وی چی هغه ذات یو شی بېله ضرورته او ناحقه پیدا کړی ( آل عمران : ۱۹۱ ) . الله تعالی دا ټول کاینات د یو انتظام او نظام مطابق پیدا کړی دی . نو الله دی موږ او تاسو ته د خدایی حکمت د مطلقأ منلو توفیق راکړی .
له غیبته ډډه
روایت دی چی یو سړي غوښته خپلی میرمنی ته ( د هر علت له مخی چی و ) طلاق ورکړی . یو چا ورڅخه وپوښتل چی د هغې کوم شی دې بد ایسی چی له امله یې طلاقه کوې ؟ ده ورته وویل چی یو مسلمان او پوه انسان خپله میرمن هیڅکله نه رسوا کوی او غیبت یې نه کوی .
کله چی یې هغه طلاقه کړه ، نو ورڅخه وپوښتل سوه چی ولی دی طلاقه کړه ؟ په ځواب کی یې ورته وویل چی یو مسلمان او پوه انسان هیڅکله د پردۍ ښځی غیبت نه کوی او نه هم خبری پسی کوی . په دې سره پوښتونکی پټه خوله او سرځوړی سو او بیا یې د دغسی ناحقه پوښتنو څخه ډډه او منع وکړه .
هو ، څومره به ښه وی که تقوا غوره کړو او د غیبت څخه ځانونه وژغورو نسبت دې ته چی د نورو آبرو او عزت د خپلو مجلسونو او بانډارونو تفریح وګرځوو او خواړه مو د انسانانو غوښی وی . غیبت هغه خطرناکه عمل دی چی د یو مسلمان دین د لاښ خورلخوا د یو جسد تر خوړلو هم ژر له منځه وړی . د یو مسلمان لخوا د بل غیبت کول داسی دی لکه د کافرانو پر ځای چی د مسلمانانو سره جهاد کوي او د دې جګړې توره یې خپله ژبه وی . نو لا بیا هم د دې عظیم غلیم د دښمنۍ څخه نه بېزاره کیږو ؟
Normal 0 false false false MicrosoftInternetExplorer4/* Style Definitions */ table.MsoNormalTable {mso-style-name:"Table Normal"; mso-tstyle-rowband-size:0; mso-tstyle-colband-size:0; mso-style-noshow:yes; mso-style-parent:""; mso-padding-alt:0in 5.4pt 0in 5.4pt; mso-para-margin:0in; mso-para-margin-bottom:.0001pt; mso-pagination:widow-orphan; font-size:10.0pt; font-family:"Times New Roman"; mso-ansi-language:#0400; mso-fareast-language:#0400; mso-bidi-language:#0400;}
د روژې شلمه تحفه
درنو لوستونکو ، شیخ الحدیث محمد زکریا صاحب په خپل مشهور اثر ( فضایل اعمال ) کی داسی لیکی : « د روژې میاشت د الله تعالی لخوا مسلمانانو ته انعام او نعمت دی . نوڅومره به ښه وی که د دغه الهی انعام قدر وکړو . روژه د الله تعالی د محبوب ترینو عباداتوڅخه ده نو ارشاد فرمایی چی د هر نیک عمل بدله ملایکی ورکوی خو د روژې بدله زه پخپله ورعطا کوم دا ځکه چی هغه خاص او خاص زما لپاره ده » . روژه د عبادتونو ، دعاوو او رحمتونو میاشت ده . په یو روایت کی راغلي چی الله تعالی د روژې په میاشت کی د عرش اوچتولو ملایکو ته حکم کوی چی خپل عبادتونه پریږدئ او د روژه لرونکو د دعاوو سره آمین ووایاست . نو الله دی د ډیرو دعاوو او استغفار توفیق راکړی . دا هم د شلمی روژې لپاره شلمه تحفه ( ن . صمد )
د اته ډوله کسانو ملګری اوسه
پوهانو او علماوو ویلی دي چی د اته ډوله سړیو ملګرئ کوه چی هغه دا دي :
لومړی ـ هغه چی د نیکیو پابند وی ؛
دوهم ـ هغه چی د خپل ملګرې څخه په هر ډول سختۍ کی نه پر شا کیږی ؛
درېیم ـ هغه چی ویل او کول یې دواړه برابر وی ؛
څلورم ـ هغه چی د کبر څخه ځان ساتی ؛
پنځم ـ هغه چی عقل یې پر غوسه حاکم او مسلط وی ؛
شپږم ـ هغه چی بېله کومی طمعی څخه ورکړه کوی ؛
اووم ـ هغه چی مؤدب وی ؛
اتم ـ هغه چی د نیکو انسانانو او صالحانو سره ناسته ولاړه ولری .
هو ، نیک عمله انسان ، مخلص دوست ، د کبر دښمن ، پر غصه غالب شخص ، بې طمعی سخی ، ادب ناک انسان او د صالحو خلکو همنشین تل صادق ، ثابت او راسخ ملګرئ وی چی د نیکمرغۍ ، سوکالۍ او کامیابۍ سبب ګرځی . دغسی منلي او ښاغلي انسانان که څه هم په شمیر خورا لږ دي ، خو هغوی د خپلو کړنو او فعلونو څخه معلوم او ګټور وی . نو ځکه یو مسلمان ته لازمه ده چی د مصلحو او صالحو اشخاصو ملګرئ وکړی تر څو دینی بری او دنیوي سرلوړی یې انشاالله په برخه وی .
د اته ډوله خلکو څخه لیری ګرځه
پوهان وایی چی د اته ډوله انسانانو څخه لیری ګرځه ، یعنی :
لومړی ـ هغه چی احسان نه منی ؛
دوهم ـ هغه چی بې سببه او ناحقه غوسه ورځی ؛
درېیم ـ هغه چی د آخرت په وړاندی بې پروا وی ؛
څلورم ـ هغه چی ټګ او مکار وی ؛
پنځم ـ هغه چی درواغ وایی ؛
شپږم ـ هغه چی شهوت پال وی ؛
اووم ـ هغه چی بې حیا وی ؛
اتم ـ هغه چی پر نورو کسانو بد ګومانونه او شکونه کوی .
هو، څومره پخې او درنې وجیزې دي چی د انساني ژوندون اساس جوړوی . که دغه هره ماده په غور ولولو او ښه تعمق ورته وکړو ، ثابته به سی چی په رښتیا هم غرض او مرض لرونکي کسان په عینی او عالی ډول تشریح سوي دي . هیڅ شک نسته چی د دغسی نااهله کسانو سره دوستي او ملګرتوب د اړونده کس دین او دنیا ورانوی او په بلا یې اخته کوی . نو هیله ده چی د پورتنیو اته ډوله کرغیړنو انسانانو څخه عملأ او جدأ اجتناب وکړو او هیڅکله یې ملګرئ ونکړو که نه زیانمن ، خوږمن او پمن به یو .