وضع سند تقنینی حل اختلافات
مــادۀ یکصد وسی وسوم:
امورمربوط به ایجاد وتركیب كمیسیون های حل اختلافات كار وطرز رسید گی به اختلافات ناشی ازکار،طبق سند تقنینی مربوط، تنظیم میگردد.
فــصل سیزدهم
تأمینات اجتماعی
انواع تأمینات اجتماعی
مــادۀ یکصد وسی وچهارم:
(1)كاركنان و در بعضی حالات اعضای فامیل آنها طبق اسناد تقنینی مربوط، ازتأمینات اجتماعی ذیل مستفید می شوند:
1- مأکول .
2- وسایط نقلیه جهت حمل ونقل .
3- مساعدت درتدارک سرپناه.
4- استفاده از عرضۀخدمات صحی .
5- مساعدت مالی حین تقاعد، معادل(10)ماهه مزدبااجزاوضمایم به اساس آخرین معاش ماهوار.
6- مساعدت در دوران ولادت.
7- مساعدت مالی( اکرامیه) به فامیل كاركن متوفی بمنظور تكفین وتدفین، معادل (10)ماهه مزدبا اجزا وضمائم به اساس آخرین معاش ماهوار.
8- حقوق تقاعد بنابر كبرسن،اکمال دورۀ کار، مریضی، معلولیت، وسایر حالاتیكه دراسناد تقنینی مربوط پیشبینی میگردد.
(2) پول مساعدت مندرج اجزای(1-7)این ماده ازوجوه اداره وحقوق تقاعدمندرج جز(8)این ماده ازخزینه تـقاعـد پرداخته میشود.
(3) خدمات طبی و یا حقوق معادل آن به كاركن ویاخانوادۀ وی، مطابق امکانات مالی اداره، عرضه وتأمین میگردد.
تحقق تأمینات اجتماعی
مــادۀ یکصد وسی وپنجم:
(1)تأمینات اجتماعی با سهم گیری مالی اداره و كاركنان تحقق می یابد.
(2)سطح تأمینات اجتماعی کارکنان، متناسب بارشدوانکشاف اقتصاد ملی ارتقاءمیابد .
مراکز تأمینات اجتماعی
مــادۀ یکصد وسی وششم:
طرزایجاد، تأمین، تجهیز ونحوۀ اجراات مراکزتأمینات اجتماعی توسط سند تقنینی مربوط تنظیم میشود.
مساعدت مالی به کارکن غیر مستعد به کار
مادۀیکصدوسی وهفتم :
مساعدت مالی به کارکن غیر مستعد بکاربه صورت مؤقت الی مستعدشدن وی بکارویامتقاعد نسبت معلولیت ،معادل مزدماهواروسایرحقوق وامتیازات حالت اصلی وی ازطرف اداره صورت میگیرد.
شرایط تقاعد
مــادۀ یکصد وسی وهشتم:
(1)كاركن بعدازتكمیل سن شصت وپنج سالگی متقاعد میگردد. در صورت ضرورت مبرم، اداره به موافقۀ كاركنی كه توانائی كار را داشته باشد، دورۀكار آنها تا (5) سال دیگر تمدید شده میتواند. تمدید دورۀ كار حاوی تمام حقوق و وجایب كاركن میباشد.
(2)اداره تمدیددورۀکارکارکن مندرج فقرۀ(1)این ماده راقبل ازسوق به تقاعدهمه ساله مطالبه ومنظوری حاصل مینماید .
(3)دورۀ كار بالفعل كاركن، چهل سال بوده مستحق آخرین مزد بست ، رتبه یا درجه شناخته می شوند.
(4)سن کارکن حین تقاعدبه ملاحظۀدفترسوانح تثبیت میشود .
(5)تقاعدوتمدید دورۀکاراعضای کادرعلمی ادارات دولتی ،مؤسسات تحصیلی وعلمی -تحقیقاتی وکارکنان اموردینی، توسط اسناد تقنینی خاص، تنظیم میگردد .
معیار تقاعد کار ثقیل
مــادۀ یکصد وسی ونهم:
(1)دورۀ کار كاركن دربرابر هرپنج سال كارثقیل یك سال كمتر ودربرابر هر پنج سال اشتغال در كارهای زیرزمینی یا كاربا شرایط مضر صحت دوسال كمتراز معیار مندرج فقرۀ(3) مادۀ یکصدوسی وهشتم این قانون محاسبه مـی گـردد.
(2) معیارهاوقواعد كارثقیل ومضر صحت ازطرف وزارتهای كارواموراجتماعی وصحت عامه به همكاری ادارات ذیربط و کار فرمایان تشخیص و تثبیت میگردد
مطالبۀ تقاعد
مــادۀ یکصد وچهلم:
کارکن حق دارد قبل ازرسیدن به سن اجباری تقاعد، تقاعد خودرامطالبه نماید.
حقوق تقاعد معلولیت یا فوت
مــادۀ یکصد وچهل و یکم :
حقوق تقاعد بالاثر معلولیت یا فوت مرتبط بكارو مریضی حرفوی یا فوت ناشی ازآن باساس تصدیق كمیسیون صحی تثبیت معلولیت ، بدون نظرداشت دورۀ خدمت، معادل صد فیصد مزد آخرین رتبه یا درجۀ قبل از تقاعد قابل اجراء میباشد.
تقاعد به اساس حکم محکمه
مــادۀ یکصد وچهل ودوم :
(1)هرگاه کارکن به حکم قطعی محکمۀذیصلاح به مدت کمتراز(2)سال حبس محکوم به جزا شده باشد،میتواند تقاعدخودرامطالبه نماید .
(2)کارکنی که به اثر حکم قطعی محکمۀ ذیصلاح به مدت (2)سال حبس یا بیشتر از آن محکوم به جزاگردد،به تقاعدسوق میگردد .
(3)تقرر کارکن مندرج فقره های(1و2)این ماده بعد از رهایی، مطابق احکام قانون به موافقۀ اداره صورت گرفته میتواند .
انتخاب به حقوق تقاعد چند جهت
مــادۀ یکصد و چهل و سوم :
(1)هرگاه کارکن ازچند جهت مستحق چند نوع حقوق تقاعد شناخته شود، اجرای حقوق تقاعد به انتخاب وی صرف از یكنوع آن صورت میگیرد.
(2)بازماند گان تحت تكفل متقاعد كه از چند جهت مستحق حقوق تقاعد بـاشند، ازكلیه حقوق مذكور مستفید میگردند.
افزودی حقوق تقاعد
مــادۀ یکصدو چهل و چهارم :
(1)حقوق تقاعد متقاعدین وحقوق بازماند گان متقاعدین متوفی، متناسب افزودی های عمومی مزد (معاش) افزود میگردد.
(2)افزودی عمومی مزد، شامل حال متقاعدین بخش یا صنف مربوط می گردد.
(3)اداره مکلف است، فیصدی های تقاعد مندرج فقره های (1و2)این ماده راماهوار به حساب بانکی ادارۀ خزینۀ تقاعد انتقال و درزمینه وزارت کارواموراجتماعی را رسماًاطلاع دهد.
فصل چهاردهــــم
احکام متفرقه
شورای عالی کار
مادۀیکصدوچهل وپنجم:
(1)شورای عالی کار عالی ترین مرجع تصمیم گیری در مسائل مربوط به کار می باشد که در وزارت کار وامور اجتماعی ایجاد میگردد.
(2)تشکیل ، وظایف وصلاحیت های شورای عالی کار توسط سند تقنینی مربوط، تنظیم میگردد.
مراقبت و رهنمایی کار
مــادۀ یکصد وچهل وششم :
(1)مراقبت و رهنمائی دایمی بررعایت قوانین مرتبط بكار، قواعد حفاظت وتخنیك ایمنی کار، كارهای ثقیل ومضر صحت، اوقات كار، مزد وسایر حقوق کارکن، شرایط كار کارکنان، توسط ادارۀ مراقبت و رهنمائی کار وزارت كارواموراجتماعـی صورت می گیرد.
(2) امورمربوط به مراقبت ورهنمائی کاردرادارات، توسط سند تقنینی مربوط، تنظیم میگردد.
اشتراک کارکنان در اتحادیۀ کارگری
مادۀ یکصدو چهل وهفتم:
(1)اتحادیه های کارکنان و کار فرمایان سازمان های اجتماعی بوده که با اشتراک داوطلبانۀ اصناف مربوط با رعایت احکام قانون سازمان های اجتماعی ایجاد میگردد.
(2)اتحادیه های مندرج فقرۀ (1) این ماده از جانب دولت یا سازمان های سیاسی تمویل یا سبسایدی شده نمی تواند .
(3)کارکنان حق شمول در اتحادیه های مربوط را دارا می باشند.
سهم گیری کارکنان در مسایل انکشاف و تولید
مادۀ یکصدو چهل وهشتم:
(1)کارکن حق دارد در بحث مسایل انکشاف تولید ، خدمات اجتماعی ، فرهنگی و معیشتی سهم گرفته و جهت بهبود کار ، پیشنهادات به اداره ارایه نماید .
(2)اداره مکلف است ،شرایط اشتراک کارکن را در رهبری و انکشاف کار و تولید مهیا و پیشنهادات و انتقادات کارکن را به موقع رسیدگی و از تصامیم اتخاذ شده به وی اطلاع دهد .
(3)اداره مکلف است، امکانات و شرایط بهتر امور فرهنگی و ورزشی را برای کارکنان فراهم سازد
. برطرفی جمعی یا گروپی کارکنان
مــادۀ یکصدوچهل ونهم :
(1)ادارات و مؤسسات دولتی، غیردولتی، مختلط و خصوصی نمیتوانند بدون استیذان وزارت كارواموراجتماعی ، كاركنان شانرا طور جمعی یا گروپی از كار منفصل یا برطرف نمـایند، مگر به حكم قانون.
(2)در صورت توقف طولانی كار كه منجر به مسدود ساختن اداره گردد، اداره مكلف است، سه ماه قبل موضوع را به وزارت كارواموراجتماعی اطلاع دهد.
اعزام کار گران به خارج کشور
مــادۀ یکصدوپنجا هم:
وزارت کارواموراجتماعی به منظور دستیابی به عواید مناسب و جلوگیری از بیکاری میتواندکارگران افغانی را طبق سند تقنینی مربوط، به خارج کشور اعزام نماید.
ایجاد دفاتر خصوصی کاریابی
مــادۀ یکصدوپنجاه ویکم:
(1)ایجاد دفاتر خصوصی كاریابی بعد از موافقۀوزارت كار وامور اجتماعی مجاز میباشد.
(2)مسئولین دفاتر خصوصی كاریابی مكلف اند، تمام امور كاری شانراطبق توافقنامه با وزارت كارواموراجتماعی تنظیم نمایند.
مرجع طرح اسناد تقنینی مرتبط به کار
مادۀ یکصدو پنجاه ودوم:
وزارت کار وامور اجتماعی به منظور تطبیق بهتر احکام این قانون، مقرره های مندرج آنرا به همکاری ادارات ذیربط طرح و طی مراحل می نماید.
انفاذ
مــادۀ یکصدوپنجاه وسوم :
این قانون، ازتاریخ توشیح نافذ و در جریدۀرسمی نشر گردد وبا انفاذ آن، قانون کارمنتشرۀجریدۀرسمی شماره(790)مؤرخ22رجب المرجب سال1420هجری قمری ملغی پنداشته میشود .
سند شماره (003 )
قانون کارکنان خدمات
ملکی
فصل اول
احکام عمومی
مبنی
مادۀ اول:
این قانون به تأسی ازحكم فقره (4) مادهْ پنجاهم قانون اساسی افغانستان بمنظور استخدام اشخاص واجد اهلیت درادارات خدمات ملکی و تنظیم مناسبات آنها با اداره وضع گردیده است.
اهداف
مادۀ دوم :
اهداف این قانون عبارت اند از :
۱-تحقق اصلاحات در سیستم ادارات دولتی غرض بهبود عرضه خدمات .
۲-استخدام کارکنان خدمات ملکی براساس اهلیت وشایستگی، بدون تبعیض وطور شفاف از طریق رقابت آزاد.
3-تنظیم حقوق و مکلفیت های کارکنان خدمات ملکی وامورذاتی آنها.
۴-انکشاف مهارتها و حفظ مامورین مجرب خدمات ملکی و استخدام کاندیدان مسلکی و ماهر در ادارات دولتی.
۵-ایجاد اداره سالم ، مسلکی، حسابده، بیطرف و فارغ از فساد و دخالت سیاسی بمنظور ارایه خدمات مؤثر به مردم.
اصطلاحات
مادۀ سوم:
اصطلاحات آتی در این قانون مفاهیم ذیل را افاده مینماید :
۱-خدمات ملکی: فعالیت های اجرائیوی و اداری دولت است که توسط کارکنان خدمات ملکی عرضه میگردد.
۲-کارکنان خدمات ملکی: مشتمل است بر مامور وکارکن قراردادی خدمات ملکی.
۳-مامور خدمات ملكی: شخصی است که با رعایت احکام این قانون به منظور ارائه خدمات طور دایمی در اداره
دولتی استخدام می گردد.
۴-کارکن قراردادی خدمات ملکی: مشتمل است برکارکن حرفوی وخدماتی که با رعایت احکام این قانون به منظور ارائه خدمات در اداره دولتی بطور موقت استخدام می گردد.
۵-بست: بخشی از تشکیل است که به اساس آن کارکن وظیفه محوله را انجام می دهد.
6-قدم: جزء بست است که به موجب آن کارکن خدمات ملکی بعد از ارزیابی مؤفقانه اجراات سالانه در داخل عین بست به قدم( مزد) بالاتر ارتقاء می نمایند.
7-لایحه وظایف: سند رسمی اداره است که اهداف ،وظایف ، مسوولیت ها و ایجابات بست در آن مشخص میگردد.
8-پلان کار: برنامه ریزی فعالیت های کارکنان خدمات ملکی است که به اساس لایحه وظایف جهت حصول دست آورد
های متوقعه تنظیم میگردد.
ساحه تطبیق
مادۀ چهارم :
احکام این قانون درمورد کارکنان خدمات ملکی وزارت ها،ادارهْ لوی څارنوالی، ریاست های عمومی مستقل، کمیسیون های مستقل، تصدی های دولتی، ادارات امور مجلسین شورای ملی و آمریت اداری قوه قضایه قابل تطبیق میباشد.
منسوبین نظامی وزارت ها ، منسوبین نظامی ریاست های عمومی مستقل ، قضات واستادان از این حکم مستثنی اند.
نام اختصاری
مادۀ پنجم:
مامورخدمات ملکی منبعد دراین قانون به نام ماموروکارکن قراردادی خدمات ملکی بنام کارکن قراردادی یاد می
شوند.
بست های خدمات ملکی
مادۀ ششم:
(1) خدمات ملکی دارای هشت بست و هربست دارای پنج قدم میباشد .
(2)بست ها وقدم های مامور وکارکن قراردادی واندازه معاش طبق جدول ضمیمه شماره(1) این قانون تنظیم میگردد.
اندازه مزد بست ها وقدم های مامور و کارکن خدمات ملکی مطابق به فقره (4) ماده بیست این قانون تعیین میگردد.
(3) بست ها وقدم هاي استادان ومعلمين مكاتب ،مدارس ومؤسسات تربيه معلم ، مكاتب تخنيكي _ مسلكی وسوادحياتی واعضای مسلكی ادارات نصاب تعليمی ومركز ساينس واعضای نظارت تعليمی( سوپروايزران) وزارت معارف بانظرداشت سند تحصيلی مربوط طبق ضميمه شماره (2) اين قانون تنظيم ميگردد.
فصل دوم
شرایط استخدام
شرایط استخدام مامور
مادهْ هفتم:
(1) شخصی به صفت مامور در خدمات ملکی استخدام میشود که واجد شرایط ذیل باشد :
1-تابعیت افغانستان را داشته باشد.
۲-سن وی از 18سال کمتر و از شصت و چهار سال بیشتر نباشد.
3-تصدیق صحی از مراجع ذیصلاح وزارت صحت عامه را داشته باشد.
4-سند فراغت بکلوریا یا بالاترازآن از مؤسسات رسمی تعليمی داخل یا خارج کشور را داشته باشد.
5-به حکم قطعی ونهائی محکمه ذیصلاح به جنایت محکوم نگردیده باشد.
(2) اعضای کادرعلمی موسسات تحصیلات عالی ، اکادمی علوم ، لوی حارنوالی ،انستیتوت امور قانونگذاری و تحقیقات علمی _حقوقیوزارت عدلیه و اعضای مسلکی وزارت معــارف علاوه بر داشتن شرایط مندرج اجزای (1،2، 3و 5) فقره(1) این ماده تابع اسناد تقنینی مربوط نیز می باشند.
(3) ماموریکه دارای تحصیلات پائینتر ازصنف دوازدهم بوده وقبل ازانفاذاین قانون به صفت مامور در وزارت ها وادارات دولتی تقرر حاصل نموده اند ،حین تطبیق برنامه اصلاحات اداری درصورتیکه سایر معیارهای بست های مندرج ماده هشتم این قانون را تکمیل نموده باشند ، میتوانند بدون در نظرداشت درجه تحصیل ، بست های ادارات خدمات ملکی را به اساس رقابت آزاد احراز نمایند.
(4) شخصی به صفت کارکن قراردادی درادارات خدمات ملکی استخدام میشود که واجد شرایط مندرج اجزای (3،2،1و5)فقره (1)این ماده باشد.
مشاغل کارکن قراردادی درسند تقنینی مربوط تنظیم میگردد.
(5) شخص به وظیفه ایکه آمر مستقیم از اقارب درجه اول وی باشد ، مقرر شده نمیتواند.اقارب درجه اول به این منظورعبارت از پدر، مادر، اولاد، زوج ، زوجه ،برادر وخواهرمیباشد.
معیار استخدام بست
مادۀ هشتم :
(1) شخصی دربست اول خدمات ملکی ( ریاست عمومی ) استخدام میشود که علاوه بر شرایط مندرج فقره(1) ماده هفتم این قانون، واجد معيار های ذیل نیز باشد :
1-داشتن سند تحصیلی حداقل لیسانس.
2-داشتن تجربه کاری حداقل چهار سال مرتبط به وظیفه.
3-قابلیت طرح و تعيين خط ومشی (پالیسی) های ادارۀ مربوط.
4-توانائی رهبری و کنترول اداره.
5-داشتن اهلیت و شایستگی.
6-داشتن حسن سیرت و شهرت نیک.
(2) شخصی دربست دوم خدمات ملکی( ریاست)استخدام میشودکه علاوه بر شرایط مندرج فقره (1) مادۀ هفتم این قانون واجد معیار های ذیل نیز باشد:
1- داشتن سند تحصیلی حداقل لیسانس.
2- داشتن تجربه کاری حداقل سه سال مرتبط به وظیفه.
3-قابلیت ارائه مشوره در طرح خط ومشی (پالیسی) اداره مربوط.
۴-توانائی رهبری وکنترول اداره.
5-داشتن اهلیت و شایستگی.
6-داشتن حسن سیرت و شهرت نیک.
(3) شخصی در بست سوم خدمات ملکی (آمریت) استخدام میشود که علاوه بر شرایط مندرج فقره (1) مادۀ هفتم این قانون واجد معیار های ذیل نیز باشد :
1-داشتن سند تحصیلی حداقل فوق بکلوریا.
2-داشتن تجربه کاری حداقل دو سال مرتبط به وظیفه.
3-قابلیت تطبیق خط ومشی ( پالیسی) ادارۀ مربوط.
4-توانائی رهنمائی و کنترول ادارۀ مربوط.
5- داشتن اهلیت و شایستگی.
6- داشتن حسن سیرت وشهرت نیک.
(4) شخصی دربست چهارم خدمات ملکی (مدیریت عمومی ) استخدام میشود که علاوه بر شرایط مندرج فقره (1) مادۀ هفتم این قانون واجد معیار های ذیل نیز باشد :
1-داشتن سند تحصیلی حداقل فوق بکلوریا.
2-داشتن تجربه کاری حداقل یک سال مرتبط به وظیفه .
حایزسند دوکتورا و ماستری ازین حکم مستثنی است.
3-قابلیت تطبیق خط و مشی (پالیسی) اداره مربوط.
4- داشتن اهلیت و شایستگی.
5- داشتن حسن سیرت وشهرت نیک.
(5) شخصی در بست پنجم خدمات ملکی (مدیریت) استخدام میشود که علاوه بر شرایط مندرج فقره (1) مادۀ هفتم این قانون واجد معیار های ذیل نیز باشد :
۱-داشتن اهلیت و شایستگی.
۲-داشتن حسن سیرت و شهرت نیک.
(6) شخصی دربست ششم خدمات ملکی (ماموریت)استخدام میشود که دارای شرایط مندرج فقره (1) ماده هفتم این قانون باشد.
(7) شخصی در بست هفتم خدمات ملکی استخدام میشود که عـلاوه بر شرایط مندرج فقره (3) ماده هفتم این قانون واجد معیار های ذیل نیز باشد.
۱-داشتن سند فراغت از مراکز آموزش فنی و حرفوی یا مهارت و تجربه کاری.
۲-توانائی انجام وظایف مطابق فن یاحرفۀ مربوط.
(8) شخصی دربست هشتم خـدمات ملکی استخدام میشودکــه واجد شرایط مندرج فقره (3) مادۀ هفتم این قانون باشد .
استخدام مامور جدید التقرر
مادۀ نهم :
شخص حایز سندبکلوریا واجد شرایط این قانون در قدم اول ، مافوق بکلوریا در قدم دوم بست ششم، لیسانس در قدم اول بست پنجم،ماستردر قدم اول و دوکتورا در قدم دوم بست چهارم خدمات ملکی مقرر شده میتواند.
مقرری کارکنان
مادۀ دهم:
(1) شخص واجد شرایط مندرج این قانون در صورت موجودیت بست خالی به اساس اهلیت و مهارت مسلکی (تحصیل، تجربه و سایر مواصفات وظیفوی) در قدم اول بست های مندرج فقره های (1الی6)مادۀ هشتم این قانون از طریق رقابت آزاد تشخیص وکارکنان قراردادی درقدم اول بست های مندرج فقره های (7و8) ماده مذکور انتخاب و مقرر میگردند.
(2) هیچ گونه تبعیض در استخدام مامور و کارکن قراردادی بر اساسی جنسیت، قومیت، مذهب و معلولیت جسمانی مجاز نمی باشد.
(3) منظوری تقرر مامور مندرج فقره (1) این ماده توسط مقامات ذیل صورت میگیرد:
1-مامورین بست های اول و دوم، به تشخیص و انتخاب بورد تعيينات خدمات ملکی و نمایندۀ با صلاحیت اداره مربوط، پیشنهاد رئیس کمیسیون مستقل اصلاحات اداری و خدمات ملکی و منظوری رئیس جمهور.
2-مامورین بست های سوم ،چهارم و پنجم در مرکز وولایات ومامورین بست ششم در مرکز، به تشخیص و پیشنهاد کمیته های تعيينات وزارت هاو ادارات مستقل دولتی ومنظوری وزیر یا رئیس عمومی اداره مستقل.
3-مامورین بست ششم درولایت به تشخیص و پیشنهاد کمیته تعيينات ولایتی و منظوری والی ولایت مربوط .
4- مقرری کارکنان قراردادی بست های هفتم و هشتم در مرکز به تشخیص و پیشنهاد کمیته های تعيينات وزارت ها وادارات مستقل دولتی و منظوری وزیر یا رئیس عمومی اداره مستقل ودر ولایات وولسوالی ها به تشخیص و پیشنهاد کمیته هـای تعيينات ولایتـی یا ولســوالی و منظوری والـی یـا ولسوال مربوط .
نظارت
مادهْ یازدهم:
(1) نظارت از مراحل تشخیص، انتخاب وپیشنهادمندرج جزء (1) فقره (3) مادۀ دهم این قانون از طرف رئیس کمیسیون مستقل اصلاحات اداری و خدمات ملکی صورت میگیرد.
(2) نظارت از مراحل تشخیص و پیشنهاد کمیته های مندرج اجزای (2 و3) فقره (3) مادۀ دهم این قانون در مرکز از طرف نمایندهْ ذیصلاح بورد تعيينات خدمات ملکی ودر ولایات و ولسوالی ها توسط نماینده دفتر ساحوی کمیسیون مستقل اصلاحات اداری وخدمات ملکی صورت میگیرد .
(3) طرزنظارت از مراحل تشخیص، انتخاب و پیشنهاد تقرر مامورین وکارکنان قراردادی طبق طرزالعمل جداگانه تنظیم میگردد.